Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις είναι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε περισσότερες από μία χώρες. Αυτό μπορεί να έχει συμβεί είτε μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών επιχειρήσεων του εξωτερικού, είτε μέσω δημιουργίας θυγατρικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, είτε μέσω δημιουργίας παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων.

Η θυγατρική μπορεί να επαναλαμβάνει τη παραγωγική διαδικασία της εγχώριας επιχείρησης στο εξωτερικό. Αυτή η περίπτωση ονομάζεται οριζόντια επένδυση στο εξωτερικό. Εναλλακτικά η θυγατρική μπορεί να ασχολείται με ένα μέρος μόνο της παραγωγικής διαδικασίας της μητρικής εταιρείας. Η περίπτωση αυτή ονομάζεται κάθετη επένδυση στο εξωτερικό (καθετοποίηση).

Οι οριζόντιες επενδύσεις έχουν ως κίνητρο την αποφυγή του επιπλέον κόστους του διεθνούς εμπορίου. Δημιουργώντας μια παραγωγική υποδομή στο εξωτερικό, η πολυεθνική μπορεί να αναπαράγει την παραγωγική της διαδικασία εγγύτερα στην αγορά του εξωτερικού, και να εξυπηρετεί αυτή την αγορά με μικρότερο κόστος. Για να είναι συμφέρον κάτι τέτοιο θα πρέπει η αγορά του εξωτερικού να είναι επαρκώς μεγάλη, ώστε να δικαιολογείται η ανάληψη του σταθερού κόστους παραγωγής στο εξωτερικό. Αλλοιώς ενδεχομένως να συμφέρει την επιχείρηση να υποστεί το κόστος του διεθνούς εμπορίου.

Η καθετοποίηση, είτε είναι μεταφορά μέρους της παραγωγής στο εξωτερικό (offshoring) είτε ανάθεση της υλοποίησης μέρους της παραγωγής σε προμηθευτές στο εξωτερικό (outsourcing), υποκινείται κυρίως από διαφορές στο μεταβλητό κόστος παραγωγής. Πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις εγκαθιστούν τα διάφορα στάδια της παραγωγής σε διαφορετικές χώρες, ανάλογα με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των διαφόρων χωρών, δημιουργώντας έτσι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. Έτσι οι διαδικασίες εντάσεως εργασίας (συναρμολόγηση, παραγωγή εξαρτημάτων) υλοποιούνται σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος, και οι διαδικασίες εντάσεως κεφαλαίου ή εκείνες που απαιτούν εξειδικευμένη εργασία (σχεδιασμός, έρευνα, πωλήσεις) στη χώρα προέλευσης της πολυεθνικής, όπου υπάρχει επάρκεια κεφαλαίου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Πρακτικές όπως η δημιουργία παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων οδηγούν σε βελτίωση της ευημερίας όλων των χωρών λόγω της μείωσης του μέσου κόστους παραγωγής, αλλά έχουν επιπτώσεις στη διανομή του εισοδήματος και στο περιβάλλον, ενώ δίνουν στις πολυεθνικές και ευκαιρίες διεθνούς φοροαποφυγής.

Σύνδεσμος στις Διαφάνειες της Διάλεξης

Συμπληρωματικό Υλικό

Ποιος Κατασκευάζει το iPod και πού;

Που Κατασκευάζεται το iPhone

Διδακτικά Εγχειρίδια

Κεφάλαιο 10 στο Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία

Κεφάλαιο 8 στο Διεθνής Οικονομική: Θεωρία και Πολιτική