Το 2019, 272 εκατομμύρια άνθρωποι ήταν μετανάστες, κατοικούσαν δηλαδή σε χώρες άλλες από αυτές στις οποίες είχαν γεννηθεί. Οι μετανάστες αντιπροσώπευαν το 3,5% του παγκόσμιου πληθυσμού. Από αυτούς, το 57% ζούσαν σε χώρες υψηλού εισοδήματος, και αντιστοιχούσαν στο 10% περίπου του συνολικού πληθυσμού αυτών των χωρών. Οι ΗΠΑ αποτελούν τη χώρα υποδοχής του μεγαλύτερου αριθμού μεταναστών από οποιαδήποτε άλλη χώρα, ενώ έξι από τις δέκα χώρες με το μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών βρίσκονται στην Ευρώπη (Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία, Ισπανία, Ουκρανία και Ηνωμένο Βασίλειο). Σε ορισμένες μικρές χώρες υψηλού εισοδήματος, οι μετανάστες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το μισό συνολικό πληθυσμό (Κατάρ 86,5%, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 70% και Κουβέϊτ 68,8%). Η εξήγηση των μεταναστευτικών ροών αποτελεί κεντρικό αντικείμενο της διεθνούς οικονομικής.

Στη διάλεξη αυτή παρουσιάζουμε ένα απλό υπόδειγμα διεθνούς κινητικότητας της εργασίας.

Υποθέτουμε δύο χώρες, οι οποίες παράγουν ένα πανομοιότυπο διεθνώς εμπορεύσιμο αγαθό.

Η τεχνολογία της παραγωγής εξαρτάται από την εργασία και ένα εξειδικευμένο συντελεστή που δεν μπορεί να μεταφερθεί διεθνώς (κεφάλαιο ή γη).

Χωρίς μετανάστευση υπάρχουν διαφορές στους πραγματικούς μισθούς, είτε λόγω διαφορών στην τεχνολογία, είτε λόγω διαφορών στη διαθεσιμότητα του κεφαλαίου και της γής σε σχέση με την εργασία.

Η μετανάστευση οδηγεί σε σύγκλιση των πραγματικών μισθών. Οι μισθοί ανεβαίνουν στην χώρα προέλευσης και πέφτουν στη χώρα υποδοχής.

Επιπλέον η μετανάστευση οδηγεί σε αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής.

Ωστόσο η μετανάστευση έχει επιπτώσεις στη διανομή του εισοδήματος. Κάποιοι ωφελούνται και κάποιοι ζημιώνονται. Οι μετανάστες και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι στην χώρα προέλευσης μεταναστών ωφελούνται. Οι εργαζόμενοι στη χώρα υποδοχής μεταναστών ζημιώνονται. Οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου (γης) στη χώρα υποδοχής ωφελούνται. Οι ιδιοκτήτες του κεφαλαίου (γης) στη χώρα προέλευσης ζημιώνονται.

Αυτές οι επιπτώσεις στη διανομή του εισοδήματος είναι και ο λόγος που οι περισσότερες χώρες σήμερα θέτουν περιορισμούς στην εισδοχή μεταναστών.

Οι περιορισμοί στη μετανάστευση οδηγούν και σε περιορισμένη σύγκλιση των πραγματικών μισθών. Οι μισθοί ανεβαίνουν στην χώρα προέλευσης και πέφτουν στη χώρα υποδοχής, αλλά δεν εξισώνονται.

Έστω και υπό περιορισμούς, η μετανάστευση οδηγεί σε αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής η οποία όμως είναι μικρότερη από ό,τι αν δεν υπήρχαν περιορισμοί. Το ίδιο συμβαίνει και με τις επιπτώσεις στη διανομή του εισοδήματος.

Τους τελευταίους δύο αιώνες υπήρξαν δύο μεγάλα μεταναστατευτικά ρεύματα. Το πρώτο διήρκεσε, από το 1820 μέχρι την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η μετανάστευση ήταν σε μεγάλο βαθμό χωρίς περιορισμούς. Το δεύτερο ξεκίνησε από το 1950, όταν η μαζική μετανάστευση αυξήθηκε ξανά παρά τους περιορισμούς και τα εμπόδια των χωρών υποδοχής. Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς μετανάστατευσης λαμβάνει χώρα από την Αφρική και την Ασία προς την Ευρώπη και από το Μεξικό και τη Νότιο Αμερική προς τις ΗΠΑ.

Σύνδεσμος στις Διαφάνειες της Διάλεξης

Ένα Ενδιαφέρον Βιβλίο: Η Διεθνής Μετανάστευση και η Παγκόσμια Οικονομία

Ένα Ενδιαφέρον Άρθρο του Economist: Τρέλλες των Συνόρων

Διδακτικά Εγχειρίδια

Κεφάλαιο 7 στο Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία

Μέρος από το Κεφάλαιο 4 στο Διεθνής Οικονομική: Θεωρία και Πολιτική

Advertisement