Αν η εργασία ήταν ο μόνος συντελεστής παραγωγής, όπως υποθέτει το υπόδειγμα του Ricardo, το συγκριτικό πλεονέκτημα θα προέκυπτε ως αποτέλεσμα μόνο των διαφορών στην παραγωγικότητα της εργασίας.
Στον πραγματικό κόσμο όμως, το εμπόριο εξηγείται εν μέρει από διαφορές στη διαθεσιμότητα των πόρων των οικονομιών. Μία πιο ικανοποιητική θεωρία του εμπορίου θα πρέπει να επιτρέπει την ανάλυση της σημασίας όχι μόνο της εργασίας, αλλά και των υπολοίπων συντελεστών παραγωγής όπως η γη, το κεφάλαιο και οι φυσικοί πόροι.
Στη διάλεξη αυτή επικεντρωνόμαστε σε ένα υπόδειγμα στο οποίο οι διαφορές στη διαθεσιμότητα των πόρων είναι ο μοναδικός προσδιοριστικός παράγων του διεθνούς εμπορίου. Το υπόδειγμα αυτό δείχνει πως το συγκριτικό πλεονέκτημα μιας χώρας επηρεάζεται από την αλληλεπίδραση μεταξύ των πόρων που διαθέτει, δηλαδή τη σχετική διαθεσιμότητα των συντελεστών παραγωγής, και της τεχνολογίας παραγωγής, η οποία επηρεάζει τη σχετική ένταση με την οποία οι συντελεστές παραγωγής χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία σε διάφορους κλάδους.
Οι ιδέες πίσω από το υπόδειγμα αυτό παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά από τους Σουηδούς οικονομολόγους Eli Heckscher και Bertil Ohlin. Οι ιδέες αυτές συνιστούν μία από τις πιο διαδεδομένες θεωρίες του διεθνούς εμπορίου. Αναφέρονται ως η θεωρία Heckscher Ohlin, ή ως η θεωρία των αναλογιών των συντελεστών παραγωγής.
Κάποιες από τις πλευρές αυτής της θεωρίας τις είδαμε στο υπόδειγμα των εξειδικευμένων συντελεστών. Όμως το τελευταίο υποθέτει ότι, πλην της εργασίας, οι πόροι μιας οικονομίας δεν μπορούν να μετακινηθούν από κλάδο σε κλάδο.
Το βασικό υπόδειγμα Heckscher Ohlin υποθέτει ότι σε κάθε χώρα οι συντελεστές παραγωγής μετακινούνται ελεύθερα μεταξύ των κλάδων. Υποθέτει επίσης ότι οι διάφοροι κλάδοι χαρακτηρίζονται από διαφορετικές απαιτήσεις σε συντελεστές παραγωγής. Για παράδειγμα, αν οι συντελεστές παραγωγής είναι η εργασία και το κεφάλαιο, υπάρχουν κλάδοι εντάσεως εργασίας και κλάδοι εντάσεως κεφαλαίου. Υποθέτει επίσης ότι οι διάφορες χώρες είναι προικισμένες με διαφορετικές αναλογίες συντελεστών παραγωγής, δηλαδή η σχετική διαθεσιμότητα των συντελεστών παραγωγής διαφέρει μεταξύ των χωρών. Υπάρχουν χώρες με μεγάλες ποσότητες εργασίας σε σχέση με το κεφάλαιο, και το αντίθετο. Επιπλέον στο υπόδειγμα αυτό υποτίθεται ότι η τεχνολογία της παραγωγής σε κάθε κλάδο είναι η ίδια για όλες τις χώρες, ενώ και οι προτιμήσεις των καταναλωτών είναι και αυτές οι ίδιες σε όλες τις χώρες.
Με αυτές τις υποθέσεις, το υπόδειγμα αυτό έχει τρεις σημαντικές προβλέψεις.
Πρώτον, προβλέπει ότι η διάρθρωση του διεθνούς εμπορίου αντανακλά τη σχετική διαθεσιμότητα των πόρων στις διάφορες οικονομίες. Χώρες με υψηλή σχετική διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού τείνουν να εξάγουν προϊόντα εντάσεως εργασίας, και το αντίθετο.
Δεύτερον, προβλέπει ότι η απελευθέρωση του εμπορίου τείνει να ευνοήσει το συντελεστή παραγωγής που βρίσκεται σε σχετική αφθονία στη χώρα, και να ζημιώσει το συντελεστή παραγωγής που βρίσκεται σε σχετική στενότητα.
Τρίτον, προβλέπει την εξίσωση των αμοιβών των συντελεστών παραγωγής μεταξύ των χωρών.
Το υπόδειγμα των Heckscher Ohlin δίνει μία διαφορετική ερμηνεία στην έννοια του συγκριτικού πλεονεκτήματος. Πηγή του συγκριτικού πλεονεκτήματος δεν είναι οι διαφορές στη σχετική παραγωγικότητα των συντελεστών παραγωγής μεταξύ των χωρών (όπως στον Ricardo), αλλά οι διαφορές στη σχετική διαθεσιμότητα των συντελεστών παραγωγής.
Σύνδεσμος στις Διαφάνειες της Διάλεξης
Ποιοι ήταν οι Heckscher και Ohlin
Συμπληρωματικό Υλικό: Δασμοί και Μισθοί: Ένα Ενοχλητικό Ψήγμα Αλήθειας
Διδακτικά Εγχειρίδια
Κεφάλαιο 5 στο Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία
Κεφάλαιο 5 στο Διεθνής Οικονομική: Θεωρία και Πολιτική
Διεθνης Οικονομικη 